Γράφει ο Ελευθέριος Κολομτσάς
Στις 20-23 Νοεμβρίου 2017, παρακολούθησα στη Βέρνη το εκπαιδευτικό σεμινάριο της Ευρωπαϊκής Εταιρίας Προληπτικής Καρδιολογίας (μέλος της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρίας) “Preventive Cardiology, Cardiac Rehabilitation & Sports Cardiology – From Set-up to New Frontiers”. Πρόκειται για ένα σεμινάριο που διοργανώνει το INSELSPITAL – UNIVERSITY HOSPITAL της Βέρνης και συγκεντρώνει κάθε χρόνο κορυφαίους Καρδιολόγους με εξειδίκευση στην πρόληψη, την αποκατάσταση και την αθλητική καρδιολογία, με ιδιαίτερη κλινική / πρακτική προσέγγιση και με τη συμβολή της έμπειρης ιατρικής ομάδας του Inselspital.
Παρακολουθήσαμε εξαιρετικούς ομιλητές: τον Michael Papadakis (London, UK), τον Ugo Corrà (Veruno, Italy), τον Aneil Malhotra (London, UK), τον Christian Schmied (Zurich, Switzerland). Από την Ελλάδα έκαναν παρουσιάσεις ο Κ.Ντάβος (με έμφαση στις στατιστικές μετα-αναλύσεις) και ο Γ.Λαουτάρης, φυσικοθεραπευτής εξειδικευμένος στην αποκατάσταση από την καρδιακή ανεπάρκεια, για τη σημασία της άσκησης στην καρδιακή ανεπάρκεια.
Δευτερογενής καρδιαγγειακή πρόληψη: ποιότητα ζωής μετά το καρδιαγγειακό επεισόδιο
Η διοργάνωση έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στη δευτερογενή πρόληψη, δηλαδή σε όλες εκείνες τις στρατηγικές πρόληψης τις οποίες πρέπει να εφαρμόζει το άτομο που αναρρώνει από καρδιαγγειακό επεισόδιο / νόσημα ώστε να βελτιωθεί, να μην επιδεινωθεί η κατάστασή του και να μην επαναληφθεί το καρδιαγγειακό επεισόδιο. Ιδιαίτερα σημεία που συγκρατούμε είναι τα εξής:
- Η δευτερογενής πρόληψη απαιτεί αλλαγές στον τρόπο ζωής -καλύτερη διατροφή, διακοπή καπνίσματος, ένταξη τακτικής άσκησης στην καθημερινότητα, ψυχολογική υποστήριξη- αλλαγές που επιτυγχάνονται μέσα από ένα δομημένο πρόγραμμα αποκατάστασης, που δυστυχώς δεν υποστηρίζεται σήμερα από το εθνικό σύστημα υγείας.
- Απ’όλα τα παραπάνω, ειδικά η τακτική άσκηση μέσης έντασης συμβάλλει στη βελτίωση της ποιότητας ζωής όσων πάσχουν από στεφανιαία νόσο ή καρδιακή ανεπάρκεια, ακόμη κι όταν η πάθηση είναι προχωρημένη. Επομένως, είναι σημαντικό οι ασθενείς να εντάξουν την άσκηση στην καθημερινότητά τους, με τη συμβολή και την καθοδήγηση του καρδιολόγου τους.
- Δυστυχώς, σε πολλές χώρες της Ευρώπης όπως και στην Ελλάδα, οι οδηγίες δευτερογενούς πρόληψης της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρείας βρίσκουν ανεπαρκή εφαρμογή. Δεν υπάρχει οργανωμένη προσέγγιση ενταγμένη στα πλαίσια του συστήματος υγείας, τα σχετικά κόστη δεν καλύπτονται από τα ασφαλιστικά ταμεία ή τα ασφαλιστικά προγράμματα, επομένως δεν υπάρχει και περιθώριο ανάπτυξης σε ιδιωτικό επίπεδο. Η δευτερογενής πρόληψη περιορίζεται, συνήθως, στη λήψη φαρμακευτικής αγωγής και σε γενικές οδηγίες για “περιορισμό του άλατος και περπάτημα”.
- Είναι απαραίτητο να υπάρξει σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο προσπάθεια οργάνωσης αλλά και αλλαγής νοοτροπίας στο θέμα της δευτερογενούς πρόληψης, καθώς τα καρδιαγγειακά νοσήματα αποτελούν την πρώτη αιτία θανάτου και αναπηρίας στην Ευρώπη.
Η πρόληψη στην αθλητική καρδιολογία: αφορά έναν ολοένα αυξανόμενο πληθυσμό
Ο δεύτερος άξονας του σεμιναρίου αφορούσε στην αθλητική καρδιολογία, δηλαδή στην καρδιολογική πρόληψη για τους αθλητές. Από τις φετινές παρουσιάσεις, προκύπτουν μερικά σημαντικά σημεία που αξίζει να τονίσουμε:
- Ο αιφνίδιος καρδιακός θάνατος στους αθλητές, παρότι σπάνιος, είναι δυστυχώς μια πραγματικότητα που απαντάται στον αθλητικό χώρο όλο και πιο συχνά, λόγω του σημαντικά αυξημένου αριθμού ερασιτεχνών αθλητών που λαμβάνουν μέρος σε απαιτητικούς αγώνες αντοχής. Η έρευνα δε αποδεικνύει πως κινδυνεύουν ακόμη και άτομα με δομικά φυσιολογική καρδιά, λόγω των ειδικών συνθηκών για το καρδιαγγειακό σύστημα που δημιουργούν οι αγώνες αντοχής.
- Οι ερασιτέχνες αθλητές μέσης ηλικίας, ειδικά όσοι ξεκινούν ένα άθλημα αντοχής, είναι αυτοί που κινδυνεύουν περισσότερο.
- Το απλό ηλεκτροκαρδιογράφημα, διαβασμένο από έναν καρδιολόγο με εξειδικευμένη γνώση στην αθλητική καρδιά και στη φυσιολογία της άσκησης, είναι το σημαντικότερο εργαλείο πρόληψης του αιφνίδιου καρδιακού θανάτου στους αθλητές. Κι αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τους αθλητές, καθώς πρόκειται για μια απλή και οικονομική εξέταση. Οι διεθνείς αθλητικοί οργανισμοί προτρέπουν πλέον ρητά τους αθλητές -ή θεωρούν ως προαπαιτούμενο στο πλαίσιο των μεγαλύτερων διοργανώσεων- να κάνουν ετήσιο προαγωνιστικό καρδιολογικό έλεγχο.
- Η αθλητική καρδιολογία αναπτύσσεται ως εξειδίκευση ταχέως, καθώς αφορά έναν ολοένα αυξανόμενο πληθυσμό. Καθώς οι αθλούμενοι νέας και μέσης ηλικίας με καλό επίπεδο γενικής υγείας αυξάνονται, αυξάνεται και η ανάγκη πρόληψης ενός “κακού” συμβάντος κατά τη διάρκεια της προπόνησης και του αγώνα. Οι ιδιαιτερότητες της αθλητικής καρδιάς και του ηλεκτροκαρδιογραφήματος του αθλητή εξετάζονται με μελέτες που έχουν αποκτήσει πλέον βάθος χρόνου και που μας επιτρέπουν να προλάβουμε έγκαιρα ένα καρδιαγγειακό πρόβλημα τόσο στους ελίτ όσο και στους ερασιτέχνες αθλητές.
Εκπαιδευτικά προγράμματα όπως το Preventive Cardiology, Cardiac Rehabilitation & Sports Cardiology – From Set-up to New Frontiers που διοργανώνει κάθε χρόνο το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Βέρνης, μας υπενθυμίζουν ότι η φροντίδα της καρδιάς δεν αφορά μόνον στη λήψη φαρμάκων και στην επεμβατική καρδιολογία: η φροντίδα της καρδιάς μας, είτε είμαστε υγιείς είτε πάσχουμε από κάποιο καρδιαγγειακό νόσημα, είναι κυρίως θέμα καθημερινών καλών συνηθειών.
Σ’αυτό το πλαίσιο, ο ρόλος του καρδιολόγου είναι να συνταιριάζει για τον κάθε ασθενή, ανάλογα με την πάθησή του και τους παράγοντες κινδύνου που αντιμετωπίζει, ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα αγωγής, διατροφής και άσκησης που θα του επιτρέψει να βελτιώσει πραγματικά τόσο το προσδόκιμο ζωής, όσο και την ποιότητα της καθημερινότητάς του.
Αυτή είναι και η φιλοδοξία μας στον Καρδιομεταβολισμό.
