Σύμφωνα με τη μηνιαία έκθεση επιδημιολογικής επιτήρησης της λοίμωξης από τον ιό της ιλαράς που εκδόθηκε στις 8 Φεβρουαρίου 2018 από το ΚΕΕΛΠΝΟ, μέχρι τις 4 Φεβρουαρίου 2018 είχαν καταγραφεί στη χώρα 1463 κρούσματα ιλαράς, με μεγαλύτερη συχνότητα στη Νότια Ελλάδα.
Τα κρούσματα αφορούν κυρίως σε μη εμβολιασμένα μικρά παιδιά σε κοινότητες Ρομά και σε άτομα ηλικίας 25-44 ετών από το γενικό πληθυσμό που είναι επίνοσα (δηλαδή δεν είχαν εμβολιασθεί κατά της ιλαράς ούτε είχαν νοσήσει ξανά από ιλαρά), μεταξύ των οποίων και επαγγελματίες υγείας (ιατροί, νοσηλευτές/τριες) που ήταν ανεμβολίαστοι ή ατελώς εμβολιασμένοι.
Στην έκθεση καταγράφονται δύο θάνατοι.
Τι είναι η ιλαρά – πως μεταδίδεται
Η ιλαρά είναι οξεία εμπύρετη εξανθηματική νόσος που οφείλεται στον ιό της ιλαράς. Ο χρόνος επώασης της νόσου (από τη μόλυνση με τον ιό ως την εκδήλωση συμπτωμάτων) είναι 7-21 ημέρες.
Ο ιός μεταδίδεται:
- Με άμεση επαφή με μολυσμένες εκκρίσεις του αναπνευστικού (πτύελα, σταγονίδια από φτάρνισμα / βήχα).
- Αερογενώς, μέσω αναπνευστικών σταγονιδίων (μέσω του βήχα, της αναπνοής ή και φταρνίσματος).
Το μολυσμένο άτομο μεταδίδει τη νόσο 4 ημέρες πριν μέχρι και 5 ημέρες μετά την εμφάνιση του εξανθήματος. Ο ιός επιζεί στις επιφάνειες (ποτήρια, πιάτα κ.λπ.) Για 2 ώρες μετά την επαφή με εκκρίσεις του μολυσμένου ατόμου.
Συμπτώματα και επιπλοκές
Η κλινική πορεία της νόσου χαρακτηρίζεται από τρία στάδια:
- Πρόδρομο στάδιο: πυρετός, βήχας, καταροή και επιπεφυκίτιδα.
- Εξανθηματικό στάδιο: το εξάνθημα εμφανίζεται περίπου τη 14η μέρα μετά τη μόλυνση του ατόμου από τον ιό της ιλαράς και εξαπλώνεται από το κεφάλι (πίσω από τα αυτιά) προς τον κορμό και τα άκρα.
- Στάδιο αποδρομής: υποχώρηση των συμπτωμάτων.
Επιπλοκές της ιλαράς που εμφανίζονται στο 6-20% των προσβεβλημένων είναι η βρογχοπνευμονία, η λαρυγγοτραχειοβρογχίτιδα και η διάρροια. Η πιο σοβαρή επιπλοκή είναι η εγκεφαλίτιδα (περίπου 1 περίπτωση στα 1000 κρούσματα) που μπορεί να οδηγήσει σε μόνιμη εγκεφαλική βλάβη.
Θάνατος επέρχεται με συχνότητα περίπου 1 περίπτωση στα 1000 κρούσματα της νόσου.
Ομάδες υψηλού κινδύνου
Ομάδες υψηλού κινδύνου για βαριά νόσηση και εμφάνιση επιπλοκών είναι οι παρακάτω:
- Βρέφη και παιδιά ηλικίας μικρότερης των 5 ετών
- Ενήλικες μεγαλύτεροι των 20 ετών
- Έγκυοι
- Ανοσοκατασταλμένα άτομα (λόγω λοίμωξης από ιό HIV, λευχαιμία κ.α.).
Θεραπευτική στρατηγική
Τα γενικά συμπτώματα της νόσου δεν χρειάζονται ειδική θεραπεία, παρά μόνον υποστηρικτική όπως λήψη αντιπυρετικού, καλή ενυδάτωση και ελαφριά διατροφή.
Οι επιπλοκές πρέπει οπωσδήποτε να αντιμετωπίζονται με νοσηλεία στο νοσοκομείο.
Όποιος νοσεί πρέπει οπωσδήποτε να τηρεί καραντίνα (απουσία από σχολείο και εργασία) για 10-15 μέρες μετά την εμφάνιση του εξανθήματος, για να αποφύγει μετάδοση της νόσου σε τρίτους και κυρίως για να αποφύγει επιπλοκές.
Πρόληψη και εμβολιασμος
Ο εμβολιασμός είναι ο μόνος τρόπος πρόληψης της νόσου.
Πρέπει να εμβολιάζονται:
- Όλα τα άτομα που δεν έχουν εμβολιασθεί. Γυναίκες σε αναπαραγωγική ηλικία δεν πρέπει να μένουν έγκυες για τουλάχιστον 30 ημέρες μετά τον εμβολιασμό.
- Όλοι όσοι γεννήθηκαν μετά το 1970 και έχουν εμβολιασθεί ατελώς (δηλαδή δεν έχουν λάβει τη δεύτερη δόση του εμβολίου)
Ο εμβολιασμός κατά της ιλαράς (τριπλό εμβόλιο ιλαράς / ερυθράς / παρωτίτιδας ή MMR) αντενδείκνυται στις παρακάτω περιπτώσεις:
- Άτομα με ανοσοκαταστολή (η λοίμωξη από Hiv δεν είναι απόλυτη αντένδειξη)
- Έγκυες γυναίκες
- Άτομα που εμφάνισαν υπερευαισθησία σε προηγούμενη δόση του εμβολίου.
Η αλλεργία στο αυγό δεν αποτελεί αντένδειξη. Το εμβόλιο θα πρέπει να χορηγείται τουλάχιστον 14 ημέρες πριν από τη χορήγηση γ-σφαιρίνης ή μετάγγισης αίματος ή 3 μήνες μετά. Εμβολιασμός μπορεί να γίνει στη διάρκεια του θηλασμού χωρίς κίνδυνο για τη μητέρα και το μωρό.
