Η σεξουαλική δραστηριότητα αποτελεί σημαντικό κομμάτι της ποιότητας ζωής και είναι καλό να την απολαμβάνουμε ως ενήλικες ακόμη και σε μεγάλη ηλικία, εφόσον δεν υπάρχει κάποια πάθηση που να βάζει όρια στη φυσική δραστηριότητα. Τα οφέλη από την καλή σεξουαλική ζωή είναι πολλά, τόσο σε ορμονικό και μεταβολικό επίπεδο, όσο και στο επίπεδο της καλής ψυχικής υγείας, καθώς αποδεικνύεται πως το σεξ συμβάλει στον περιορισμό του άγχους και της κατάθλιψης.
Τι γίνεται όμως αν έχετε περάσει πρόσφατα έμφραγμα ή αν πάσχετε από κάποια καρδιαγγειακή νόσο;
Ένα έμφραγμα είναι ένα γεγονός που αλλάζει τη ζωή και φέρνει στην επιφάνεια πολλά ερωτήματα για όλες τις πτυχές της ζωής. Μία από τις πιο συχνές, αλλά συχνά ανείπωτες, ανησυχίες αφορά στην επανάληψη της σεξουαλικής δραστηριότητας. Μετά από ένα έμφραγμα, τόσο οι ασθενείς όσο και οι σύντροφοί τους μπορεί να νιώθουν άγχος, φόβο ή αβεβαιότητα. Τα καλά νέα, που υποστηρίζονται από εκτεταμένη επιστημονική έρευνα, είναι ότι για τη συντριπτική πλειονότητα των ανθρώπων μια υγιής και ικανοποιητική σεξουαλική ζωή είναι εφικτή αλλά και ωφέλιμη για τη μακροπρόθεσμη ανάρρωση. Οι περισσότεροι ασθενείς που περνούν από ένα έμφραγμα χωρίς επιπλοκές μπορούν να επιστρέψουν με ασφάλεια στη σεξουαλική δραστηριότητα, πάντοτε όμως λαμβάνοντας υπόψη τυχόν συμπτώματα και την ατομική κλινική εικόνα τους.
Πόση σωματική προσπάθεια απαιτεί το σεξ;
Το σεξ είναι μια μορφή σωματικής δραστηριότητας, που απαιτεί κάποια προσπάθεια, τόσο μυική όσο και καρδιαγγειακή.
Καρδιαγγειακά, η σεξουαλική πράξη ισοδυναμεί με ελαφριά έως μέτρια σωματική κόπωση, δηλαδή όμοια με το να ανεβείτε δύο ορόφους με σκάλες. Αυτή η απλή σύγκριση αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της ευρέως αποδεκτής οδηγίας για τους ασθενείς: Εάν μπορείτε να ανεβείτε δυο ορόφους χωρίς να νιώσετε πόνο στο στήθος, σημαντική δύσπνοια ή ασυνήθιστη κόπωση, τότε πιθανότατα είστε έτοιμοι να συνεχίσετε τη σεξουαλική δραστηριότητα.
Η έρευνα δείχνει με συνέπεια ότι ο απόλυτος κίνδυνος εμφράγματος κατά τη διάρκεια του σεξ είναι εξαιρετικά χαμηλός, ακόμη και για άτομα με ιστορικό καρδιαγγειακής νόσου. Μια σημαντική μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Journal of the American College of Cardiology κατέληξε στο συμπέρασμα ότι είναι πολύ απίθανο η σεξουαλική δραστηριότητα να αποτελεί αίτιο καρδιακής προσβολής.
Πότε επιτρέπεται ξανά το σεξ μετά από έμφραγμα;
Ο χρόνος επιστροφής στην ενεργό σεξουαλική δραστηριότητα είναι εξατομικευμένος και εξαρτάται από την ανάρρωση του κάθε ασθενούς. Υπάρχουν ωστόσο κάποιες γενικές κατευθυντήριες οδηγίες:
- Μετά από ένα μη-επιπλεγμένο έμφραγμα: Για τους περισσότερους ασθενείς με μη επιπλεγμένο έμφραγμα του μυοκαρδίου (ΕΜ), η επιστροφή στη σεξουαλική δραστηριότητα θεωρείται ασφαλής εντός 1 έως 2 εβδομάδων, εφόσον δεν εμφανίζουν συμπτώματα κατά τη διάρκεια ήπιας έως μέτριας σωματικής καταπόνησης. Για να ισχύσουν τα παραπάνω, θα πρέπει να έχουν γίνει όλες οι απαραίτητες εξετάσεις (δοκιμασία κόπωσης, holter ρυθμού 24ώρου) που θα επιτρέψουν στον καρδιολόγο σας να πει πως δεν υπάρχουν επιπλοκές από το έμφραγμα.
- Μετά από χειρουργική επέμβαση αορτοστεφανιαίας παράκαμψης (CABG – bypass): Εάν έχετε υποβληθεί σε επέμβαση ανοιχτής καρδιάς, απαιτείται χρόνος για να επουλωθεί το στέρνο σας. Η συνιστώμενη περίοδος αναμονής είναι συνήθως 6 έως 8 εβδομάδες, ή μέχρι ο γιατρός σας να επιβεβαιώσει ότι η τομή έχει επουλωθεί καλά. Μετά από την περίοδο αυτή, εφόσον δεν υπάρχει κάποιος άλλος καρδιαγγειακός λόγος, μπορείτε να έχετε σεξουαλική δραστηριότητα άφοβα.
- Μετά την τοποθέτηση στεντ (PCI): Για τους ασθενείς που έχουν υποβληθεί σε διαδερμική στεφανιαία παρέμβαση (PCI) με στεντ, η σεξουαλική δραστηριότητα μπορεί συνήθως να επαναληφθεί μέσα σε λίγες ημέρες, εφόσον το σημείο πρόσβασης (συνήθως στο χέρι ή στο πόδι) δεν παρουσιάζει επιπλοκές.
Επομένως, σε ένα έμφραγμα χωρίς επιπλοκές, ή σε έμφραγμα το οποίο αντιμετωπίζεται με στεντ ή επέμβαση, μπορεί κανείς να επιστρέψει στη σεξουαλική ζωή μετά από κάποιο σύντομο χρονικό διάστημα, υπό την προϋπόθεση ότι τυχόν ουλές έχουν επουλωθεί και δεν έχουν προκύψει άλλες επιπλοκές.
Τι συμβαίνει μετά από ένα έμφραγμα με επιπλοκές;
Όταν ένα έμφραγμα έχει επιπλοκές, όπως καρδιακή ανεπάρκεια, αρρυθμίες, ή υπολειπόμενη ισχαιμία, η επανέναρξη της σεξουαλικής δραστηριότητας πρέπει να γίνεται με ιδιαίτερη προσοχή και μόνο μετά από σαφή ιατρική έγκριση. Ο γενικός κανόνας “όταν μπορείς να ανέβεις δύο σκάλες” δεν εφαρμόζεται με τον ίδιο τρόπο, καθώς η καρδιά έχει υποστεί πιο σοβαρή βλάβη.
Η επιστροφή στη σωματική επαφή εξαρτάται από το αν η επιπλοκή έχει σταθεροποιηθεί πλήρως και αν έχει αποκατασταθεί η καρδιακή λειτουργία.
- Μετά από αρρυθμίες / κολπική μαρμαρυγή: Εάν έχει προκύψει καρδιακή αρρυθμία / κολπική μαρμαρυγή και έχει αντιμετωπιστεί με επιτυχία (π.χ., με απινίδιση ή φαρμακευτική αγωγή) ώστε ο ασθενής να είναι πλέον σε σταθερό φυσικό καρδιακό ρυθμό, ο καρδιολόγος θα αξιολογήσει την κατάσταση. Η επιστροφή στο σεξ συζητείται αφού ο ασθενής έχει περάσει με επιτυχία τα πρώτα στάδια της αποκατάστασης, συνήθως μετά από 2-3 εβδομάδες και εφόσον δεν εμφανίζει πλέον συμπτώματα.
- Μετά από μηχανικές επιπλοκές: Οι μηχανικές επιπλοκές (όπως η ρήξη του μυοκαρδίου, του θηλώδους μυός ή του μεσοκοιλιακού διαφράγματος) αντιμετωπίζονται συνήθως με επείγουσα χειρουργική επέμβαση. Η ανάρρωση είναι μακροχρόνια και ο ασθενής θα πρέπει να ακολουθήσει τις ίδιες οδηγίες με εκείνους που υποβλήθηκαν σε εγχείρηση ανοιχτής καρδιάς. Η επιστροφή στο σεξ συστήνεται μόνο μετά από 6-8 εβδομάδες και εφόσον η τομή έχει επουλωθεί πλήρως και ο γιατρός έχει δώσει το “πράσινο φως”.
- Μετά από καρδιογενές σοκ / καρδιακή ανεπάρκεια: Στις περιπτώσεις αυτές, η καρδιακή αντλία υπολειτουργεί και δεν μπορεί να τροφοδοτήσει το σώμα επαρκώς. Η αποκατάσταση μετά από μια τέτοια περιπέτεια απαιτεί πολλούς μήνες, στη διάρκεια των οποίων δεν τίθεται θέμα σεξουαλικών επαφών. Η επιστροφή στη σεξουαλική δραστηριότητα μπορεί να καθυστερήσει αρκετούς μήνες, αφού έχει ολοκληρωθεί η καρδιακή αποκατάσταση και ο ασθενής είναι σταθεροποιημένος με επαρκή καρδιακή λειτουργία. Ο καρδιολόγος θα διενεργήσει δοκιμασία κόπωσης για να εκτιμήσει την αντοχή και την ασφάλεια του ασθενούς.
Πότε θα δώσει το πράσινο φως ο καρδιολόγος;
Σε κάθε περίπτωση εμφράγματος, με ή χωρίς επιπλοκές, η απόφαση για την επανέναρξη του σεξ πρέπει να γίνεται με ιατρικά κριτήρια. Ο καρδιολόγος θα λάβει υπόψη του:
- Την έκταση της βλάβης του μυοκαρδίου.
- Την ικανότητα άντλησης της καρδιάς (κλάσμα εξώθησης).
- Την παρουσία ή απουσία συμπτωμάτων (πόνος, δύσπνοια) κατά τη σωματική καταπόνηση.
- Την ολοκλήρωση και την πρόοδο στο πρόγραμμα καρδιακής αποκατάστασης.
Συνοψίζοντας, ενώ η σεξουαλική δραστηριότητα είναι ένα σημαντικό κομμάτι της ποιότητας ζωής, η ασφάλεια είναι η ύψιστη προτεραιότητα. Η υπομονή, η ανοιχτή επικοινωνία με τον γιατρό και η αυστηρή τήρηση των οδηγιών είναι απαραίτητα για να διασφαλιστεί μια ασφαλής και επιτυχής επιστροφή στην οικειότητα.
Viagra (sildenafil και άλλο αναστολείς PDE5) και φαρμακευτική αγωγή
Μερικές φορές η σεξουαλική δραστηριότητα χρειάζεται μια μικρή βοήθεια. Ωστόσο, αν πάσχετε από καρδιαγγειακή νόσο και λαμβάνετε φάρμακα γι’αυτή, δεν πρέπει να παίρνετε Viagra ή παρόμοια σκευάσματα.
- Νιτρώδη + αναστολείς PDE5 (σιλδεναφίλη, ταδαλαφίλη κ.λπ.): Ο συνδυασμός αυτός είναι επικίνδυνος, γιατί μπορεί να προκαλέσει σοβαρή υπόταση. Δεν πρέπει ποτέ να λαμβάνονται μαζί.
- Άλλα καρδιαγγειακά φάρμακα: Β-αναστολείς, διουρητικά ή ορισμένα αντικαταθλιπτικά μπορεί να επηρεάσουν τη libido ή τη στύση. Σε τέτοιες περιπτώσεις χρειάζεται επανεκτίμηση της φαρμακευτικής αγωγής σε συνεργασία με τον καρδιολόγο.
Πρακτικές συμβουλές για καρδιοπαθείς και ζευγάρια
- Ξεκινήστε σταδιακά. Επιλέξτε άνετες στάσεις, σε ήρεμο περιβάλλον, και σταματήστε αμέσως αν παρουσιαστεί πόνος στο στήθος, δύσπνοια, ζάλη ή αρρυθμία.
- Ένα πρόγραμμα καρδιακής αποκατάστασης βοηθάει. Βελτιώνει τη φυσική αντοχή, την ψυχολογία και την αυτοπεποίθηση για επιστροφή στη σεξουαλική ζωή. Ρωτήστε τον καρδιολόγο σας αν μπορεί να σας παρέχει οδηγίες ή απευθυνθείτε σε έναν καρδιολόγο που έχει γνώση και εμπειρία στα προγράμματα καρδιακής αποκατάστασης.
- Δώστε σημασία στην ψυχολογία. Άγχος, κατάθλιψη ή φόβος μετά από καρδιακό ή εγκεφαλικό επεισόδιο είναι συχνά, και μπορεί να μειώσουν την επιθυμία. Η ψυχολογική υποστήριξη ή η συμβουλευτική ζεύγους είναι χρήσιμες.
Πότε να σταματήσετε και να ζητήσετε ιατρική βοήθεια
Διακόψτε τη σεξουαλική δραστηριότητα αμέσως και αναζητήστε επείγουσα ιατρική βοήθεια αν εμφανιστούν στη διάρκειά της:
- Έντονος, νέος ή/και παρατεταμένος πόνος στο στήθος
- Σοβαρή δύσπνοια που δεν υποχωρεί με την ξεκούραση
- Λιποθυμία ή τάση λιποθυμίας
- Έντονες, παρατεταμένες αρρυθμίες
Μιλήστε με τον καρδιολόγο σας! Το σεξ δεν είναι ταμπού
Οι περισσότεροι ασθενείς με σταθερή καρδιοπάθεια ή μετά από μη επιπλεγμένο έμφραγμα μπορούν να επιστρέψουν στο σεξ όταν αντέχουν μέτρια σωματική δραστηριότητα χωρίς συμπτώματα. Άλλες καρδιαγγειακές παθήσεις που συνδέονται με το έμφραγμα θα πρέπει να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά πριν να είναι ασφαλής η επιστροφή στη σεξουαλική ζωή. Εάν αντιμετωπίζετε στυτική δυσλειτουργία, μην πάρετε VIAGRA ή άλλους αναστολείς PDE5 πριν επικοινωνήσετε με τον καρδιολόγο σας, καθώς ενδέχεται τα βοηθήματα αυτά να αλληλεπιδρούν με κάποια φαρμακευτική αγωγή που λαμβάνετε. Ειδικά αν παίρνετε νιτρώδη (π.χ. για στηθάγχη), τα βοηθήματα κατά της στυτικής δυσλειτουργίας απαγορεύονται, καθώς μπορεί να δημιουργήσουνε επικίνδυνες καταστάσεις.
Σε κάθε περίπτωση, μη διστάζετε να κάνετε ερωτήσεις στον καρδιολόγο σας. Η σεξουαλική δραστηριότητα είναι σημαντικός παράγοντας ποιότητας ζωής, και ο καρδιολόγος σας θα απαντήσει σε κάθε ερώτημα επιστημονικά, χωρίς προκαταλήψεις και με την απαραίτητη διακριτικότητα, ώστε να είστε πάντα ασφαλείς.
ΠΗΓΕΣ
Levine, G. N., et al. (2012). “Sexual Activity and Cardiovascular Disease: A Scientific Statement From the American Heart Association.” Circulation. https://doi.org/10.1007/s00246-025-04033-x
De Fazio, N., et al. (2020). “Resumption of sexual activity after acute myocardial infarction and long-term survival.” European Journal of Preventive Cardiology. https://academic.oup.com/eurjpc/article-abstract/29/2/304/5909824
American Heart Association (AHA). “Sexual Activity and Heart Disease.” https://www.heart.org/en/health-topics/consumer-healthcare/what-is-cardiovascular-disease/sex-and-heart-disease
Jackson, G., et al. (2006). “The Second Princeton Consensus on sexual dysfunction and cardiac risk: new guidelines for sexual activity and cardiac patients.” The American Journal of Cardiology, 94(2), 164-171.
Kloner, R. A. (2018). “Cardiovascular Safety of Phosphodiesterase Type 5 Inhibitors After Nearly 2 Decades on the Market.” Sexual Medicine Reviews, 6(3), 391-401.
